Đặc trưng của hệ thống chính trị Việt Nam

Hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là một chỉnh thể gồm các thiết chế chính trị là: Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể nhân dân (bao gồm Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam; Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam) được tổ chức từ Trung ương đến cơ sở, hoạt động nhằm duy trì và bảo vệ quyền lực, lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam.

Hệ thống chính trị của nước ta được hình thành và phát triển từ trong quá trình đấu tranh cách mạng, rồi chính thức ra đời từ Cách mạng tháng Tám và ngày càng hoàn thiện. Là một nước theo hệ thống xã hội chủ nghĩa với một Đảng cầm quyền duy nhất, hệ thống chính trị Việt Nam mang những nét đặc trưng riêng so với hệ thống của nhiều quốc gia khác.

1- Hệ thống chính trị Việt Nam là hình thức quá độ từ hệ thống chính trị dân chủ nhân dân tiên tiến lên hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa

Sự quá độ này không chỉ do các điều kiện lịch sử cụ thể mà còn do yếu tố địa chính trị quy định trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Được xây dựng trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, có tham khảo kinh nghiệm của thế giới, Toàn bộ hệ thống chính trị đều được tổ chức và hoạt động trên nền tảng tư tưởng là chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Đảng ta xác định “Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động cách mạng”.

2- Hệ thống chính trị Việt Nam là hệ thống chính trị nhất nguyên chính trị; bảo đảm tính thống nhất về mục tiêu và lợi ích

[a] Tính nhất nguyên chính trị của hệ thống chính trị Việt Nam được thể hiện ở việc:

Về tổ chức: ở Việt Nam, có nhiều tổ chức và đoàn thể nhân dân nhưng không có tổ chức chính trị và đảng chính trị đối lập được thành lập công khai. Các tổ chức chính trị - xã hội, các đoàn thể nhân dân đều thừa nhận vai trò lãnh đạo và vị trí cầm quyền duy nhất của Đảng Cộng sản Việt Nam, chịu sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Về tư tưởng: tính nhất nguyên chính trị của hệ thống chính trị được thể hiện trong toàn bộ hoạt động của hệ thống chính trị đều được tổ chức và hoạt động trên nền tảng tư tưởng là chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.

[b] Tính thống nhất của hệ thống chính trị Việt Nam thể hiện ở việc:

Trong cấu trúc của hệ thống chính trị Việt Nam gồm 03 bộ phận và cả 03 bộ phận đó đều có chung mục tiêu và đều hoạt động dựa trên mục tiêu đó.

Hệ thống chính trị ở Việt Nam bao gồm nhiều tổ chức có tính chất, vị trí, vai trò, chức năng khác nhau nhưng có quan hệ chặt chẽ, gắn bó với nhau, tạo thành một thể thống nhất từ Trung ương đến cơ sở. Toàn bộ hoạt động của hệ thống chính trị đặt dưới sự lãnh đạo thống nhất của một đảng duy nhất cầm quyền là Đảng Cộng sản Việt Nam. 

Thống nhất về nguyên tắc hoạt động: toàn bộ hoạt động của hệ thống chính trị Việt Nam, từ Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội đều được tổ chức và hoạt động theo những nguyên tắc thống nhất.

Hệ thống chính trị Việt Nam, về mặt tổ chức, có sự thống nhất cả về tổ chức bộ máy và hoạt động từ Trung ương đến cơ sở. 

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực hành chính của Công ty Luật TNHH Everest

3- Hệ thống chính trị Việt Nam mang tính chất nhân dân rộng rãi 

Hiến pháp năm 2013 của nước Việt Nam quy định rõ “Nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giai cấp công nhân với nông dân và đội ngũ trí thức”.

Sự gắn bó mật thiết giữa hệ thống chính trị với nhân dân được thể hiện trên các yếu tố:

- Là quy luật tồn tại của Đảng và là nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng cầm quyền.

- Nhà nước là nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.

- Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội là hình thức tập hợp, tổ chức của chính các tầng lớp nhân dân.

- Hệ thống chính trị là trường học dân chủ của nhân dân. Mỗi tổ chức trong hệ thống chính trị là phương thức thực hiện quyền làm chủ của nhân dân.

4- Hệ thống chính trị Việt Nam được tổ chức chặt chẽ, có sự phân định chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của mỗi tổ chức và cơ chế hoạt động của từng tổ chức cũng như của cả hệ thống

Trong hệ thống chính trị Việt Nam, các thành viên có địa vị pháp lý vững chắc do vị trí, chức năng của mỗi thành viên trong hệ thống chính trị được quy định và hướng dẫn rõ ràng trong Hiến pháp và các đạo luật, như: Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên…

5- Bản chất của hệ thống chính trị Việt Nam là sự thống nhất giữa tính giai cấp và tính dân tộc

Tại Việt Nam,vấn đề giai cấp và vấn đề dân tộc là hai vấn đề luôn gắn bó, quyện chặt với nhau. Lịch sử nền chính trị Việt Nam là cuộc đấu tranh giải phóng giai cấp gắn liền và bắt đầu từ mục tiêu giải phóng dân tộc, bảo vệ nền độc lập dân tộc. Các giai cấp, dân tộc đoàn kết trong đấu tranh giành và bảo vệ nền độc lập dân tộc, hợp tác để cùng phát triển. 

Sự kết hợp giữa tính giai cấp và tính dân tộc được khẳng định trong bản chất của từng tổ chức thuộc hệ thống chính trị. Sự phân biệt giữa dân tộc và giai cấp mang tính tương đối và không có ranh giới rõ ràng.

Xem thêm: Đăng ký bảo hộ nhãn hiệu

6- Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

[a] Bài viết Đặc trưng của hệ thống chính trị Việt Nam được chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

[b] Bài viết Đặc trưng của hệ thống chính trị Việt Nam có sử dụng những kiến thức hoặc  ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý, hoặc thuê luật sư tư vấn cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.