Mặt trái của nghề luật sư

I- ÁP LỰC CÔNG VIỆC CỦA LUẬT SƯ

Thực tế, để trở thành một luật sư chuyên nghiệp, công việc chính của bạn là giúp đỡ cho các khách hàng của bạn vượt qua những vấn đề pháp lý của họ. Có người cho rằng, áp lực công việc của luật sư có thể dẫn đến căng thẳng, trầm cảm, nghiện rượu, thuốc lá và thậm chí là ly hôn không phải là nói quá.

Hiểu một cách khái quát, chính luật sư là người chủ động nhận về mình rất nhiều phiền toái pháp lý của khách hàng. Luật sư vừa phải tìm cách tư vấn cho khách hàng hiểu được các quy định của pháp luật có liên quan và những hệ quả của nó, đồng thời phải nghiên cứu và tìm kiếm các giải pháp khả thi nào đó cho khách hàng mà không trái với quy định của pháp luật để tư vấn cho họ. Vì công việc của luật sư là tìm cách giải quyết các phiền toái pháp lý của khách hàng, cho nên bạn đừng mong đợi rằng công việc của bạn sẽ luôn luôn dễ dàng.

Trong thực tế, có rất nhiều vấn đề pháp lý phức tạp của khách hàng mà luật sư phải theo đuổi nhiều năm với biết bao thời gian và công sức phải bỏ ra để bảo vệ hiệu quả quyền lợi của khách hàng. Ngoài ra, mặc dù luôn luôn giữ cho mình một cái đầu lạnh và một trái tim nóng trong bất kỳ tình huống khó khăn nào, nhưng những công việc pháp lý của khách hàng không phải lúc nào cũng chỉ xoay quanh các vấn đề pháp lý mà còn cả về những vấn đề khác có liên quan đến đạo đức, đạo lý của con người mà luật sư cũng không thể nào làm ngơ được.

Ngoài ra, những vấn đề khác cũng làm cho luật sư bị áp lực và căng thẳng ví dụ như các cam kết hoàn thành công việc gấp với khách hàng, áp lực phải làm đủ số giờ tính phí khách hàng tiêu chuẩn hằng tháng, quý, năm theo yêu cầu của công ty luật, các yêu cầu cao của khách hàng, luật thay đổi quá nhanh làm cho bạn phải cập nhật liên tục, áp lực cạnh tranh với các luật sư đồng nghiệp trong nội bộ công ty luật.

Xem thêm: Về Công ty Luật TNHH Everest

II- THỜI GIAN LÀM VIỆC CỦA LUẬT SƯ DÀI VÀ KHÔNG CỐ ĐỊNH

Nếu mong chờ một công việc có liên quan đến nghề luật sư mà có giờ giấc cố định, thì bạn đã nhầm, Bởi do tính chất đặc thù của nghề nghiệp, công việc của luật sư sẽ phát sinh vào bất kỳ lúc nào tùy theo yêu cầu của khách hàng tại từng thời điểm, ít khi luật sư có được một khung giờ giấc làm việc cố định mỗi ngày.

Rõ ràng là, luật sư không thể yêu cầu khách hàng, đặc biệt là những khách hàng ở nước ngoài có múi giờ ở quốc gia của họ khác với múi giờ của Việt Nam, chỉ liên lạc với luật sư vào khung giờ làm việc hành chính của Việt Nam như đa số những ngành, nghề dịch vụ khác. Do đó, trên thực tế đôi khi luật sư có thể rảnh rỗi,  nhưng nhiều khi luật sư lại phải làm việc tối tăm mặt mũi, bất kể ngày đêm, không có thời gian để nghỉ ngơi, ăn uống, giải trí. Lịch làm việc của luật sư bị thay đổi thường xuyên cũng sẽ ít nhiều ảnh hưởng đến các hoạt động cá nhân cũng như thời gian dành cho gia đình.

Khi chọn nghề luật sư, bạn phải luôn trong tư thế sẵn sàng cho những tình huống bất ngờ. Chẳng hạn như luật sư không thể giữ được lịch hẹn gặp mặt với bạn bè hoặc bỏ lỡ những dịp, sự kiện quan trọng của gia đình và người thân. Vì thế, nếu đã quyết định chọn nghề luật sư, bạn nên chuẩn bị tâm lý cho những khó khăn vừa nêu và người bạn đời cũng phải thấu hiểu và thông cảm, sẵn sàng chia sẻ công việc gia đình thì bạn mới có thể toàn tâm toàn ý tập trung cho việc thực hiện công việc hành nghề luật sư.

Xem thêm: Nghĩ về Luật sư tử tế

III- LUẬT SƯ PHẢI LÀM NHỮNG CÔNG VIỆC MÌNH KHÔNG MUỐN 

Khi hành nghề, luật sư nên chuẩn bị tâm lý cho những tình huống khó xử, ví dụ như luật sư thật sự không muốn tham gia vào các vụ việc pháp lý của khách hàng nhưng vẫn phải thực hiện cho tròn trách nhiệm và đạo đức nghề nghiệp của luật sư.

Một ví dụ điển hình cho tình huống vừa nêu là khi một luật sư phải đối đầu, tranh cãi trực tiếp với một số bạn bè luật sư đồng nghiệp của mình nhằm bảo vệ khách hàng trong các vụ kiện mà họ là luật sư bảo vệ quyền lợi của bên đối kháng. Khi ấy, với trách nhiệm của luật sư với khách hàng, dĩ nhiên bạn phải tìm mọi cách và khả năng mà pháp luật cho phép để có thể chiến thắng cho vụ kiện hay ít nhất cũng là giành về cho khách hàng những lợi thế nhất định nào đó trong các cuộc đàm phán giải quyết tranh chấp, và điều này có thể dẫn đến những sứt mẻ khó có thể hàn gắn trong mối quan hệ giữa bạn với các bạn bè đổng nghiệp thân quen.

Một ví dụ khác mà luật sư cũng không muốn tiếp nhận vụ việc pháp lý của khách hàng, đó là khi gặp phải một số khách hàng ăn nói thô lỗ, xem luật sư như tôi tớ, người phục vụ của họ, hay bạn gặp phải các vụ việc pháp lý nào đó mà bạn không hứng thú ví dụ như các vụ án hiếp dâm, giết người, trốn nợ, ly hôn, tranh chấp giành quyền nuôi con… Tuy nhiên, với trách nhiệm đối với nghề nghiệp luật sư của mình, bạn buộc phải thực hiện công việc bào chữa cho các khách hàng của bạn dù trong thâm tâm bạn cảm thấy không mấy nhiệt tình hay thậm chí là muốn từ chối ngay những công việc đó.

Không dừng lại ở đó, có một số trường hợp, dù luật sư biết là khách hàng sẽ thực hiện một số hành vi nào đó mà vi phạm quy định của pháp luật nhưng bạn lại không quyết liệt khuyên ngăn khách hàng dừng lại các hoạt động đó hoặc luật sư cũng thể dừng cung cấp dịch vụ pháp lý cho khách hàng, hoặc vì lý do nào đó lại tiếp tục hỗ trợ khách hàng tiếp tục thực hiện các hành vi vi phạm đó dẫn đến rủi ro bị xem là đồng phạm với khách hàng khi khách hàng bị truy cứu trách nhiệm trước pháp luật.

Xem thêm: Dịch vụ Luật sư tư vấn hợp đồng (Luật sư hợp đồng) của Công ty Luật TNHH Everest

IV- LUẬT SƯ BỊ XÃ HỘI ĐÁNH GIÁ KHẮT KHE

Khi nghĩ về luật sư, hình ảnh hiện lên thường là là một người oai phong, trang phục chỉnh chu cầm trên tay chiếc cặp đầy ắp hồ sơ, tài liệu, đi đứng với điệu bộ, cử chỉ và lời nói lúc nào cũng đẩy vẻ trang trọng, nghiêm túc và mẫu mực. Đấy là vị trí, vai trò và hình ảnh tiêu biểu mà cộng đồng, xã hội đã mặc định gán ghép cho luật sư dù điểu đó có thể nói là rất thiên kiến.

Trên thực tế, những yếu tố đó cũng phần nào đóng một vai trò khá quan trọng đối với khách hàng khi họ có sự đánh giá ban đầu về một luật sư nào đó mà họ muốn chọn làm luật sư trong vụ việc pháp lý của họ. Thực tế này xuất phát từ tính chất đặc thù công việc của luật sư, vốn có liên quan đến quy định của pháp luật, sự đúng mực và tuân thủ pháp luật cho nên những quan niệm, đánh giá của cộng đồng, xã hội vê luật sư thường sẽ khắt khe hơn so với những người làm những ngành nghề bình thường khác.

Vì vậy, nếu quyết định trở thành luật sư, bạn cũng nên có một số hạn chế và thận trọng nhất định trong những giao tiếp của mình trên các kênh truyền thông và mạng xâ hội ví dụ như Linkedln, Facebook, Twitter... Văn phong mà luật sư sử dụng trên các diễn đàn trực tuyến vừa nêu phải có sự chừng mực nhất định, những ý kiến cá nhân của bạn phải có cơ sở và hình ảnh được đăng trên đó của bạn cũng không nên quá đời thường để tránh làm mất đi hình ảnh của bạn như là một luật sư chuyên nghiệp, luôn chững chạc và nghiêm túc trong công việc.

Bên cạnh đó, khi giao lưu, ăn uống, vui chơi, giải trí với bạn bè, nhiều khi luật sư cũng phải giữ ý tứ, không được say xỉn, nói năng bất lịch sự để rồi hình ảnh của bạn vô tình bị đưa lên mạng xã hội làm ảnh hưởng không tốt đến hình ảnh của luật sư trong mắt của gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và khách hàng. Bên cạnh đó, do là người có kiến thức pháp luật sâu rộng, bạn cần phải tuân thủ một cách nghiêm chỉnh quy định của pháp luật vì nếu bạn vi phạm pháp luật thì ngoài việc bạn phải gánh chịu các hậu quả pháp lý tương xứng theo quy định của pháp luật vì bất kỳ lý do gì thì cộng đồng, xã hội cũng luôn có cái nhìn cực đoan về bạn hơn so với những người làm các công việc bình thường khác trong những tình huống tương tự.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực doanh nghiệp của Công ty Luật TNHH Everest

V- LUẬT SƯ ĐƯỢC TRUYỀN THÔNG QUAN TÂM

Nghề luật sư được xem là một nghề cao quý cho nên luôn được cộng đồng, xã hội tôn trọng, nhưng đồng thời cộng đồng, xã hội cũng có những đòi hỏi rất khắt khe về phẩm chất đạo đức của luật sư. Vì thế, bất kỳ tin tức nào về luật sư được cho là chưa thật sự phù hợp với chuẩn mực đạo đức của luật sư, hoặc khi tham gia vào một vụ việc pháp lý có tính chất thời sự nào đó thì mọi thông tin về luật sư sẽ thu hút sự quan tâm đặc biệt của cộng đồng, xã hội.

Một số chủ đề thường dễ dàng bắt gặp trên các kênh truyền thông và mạng xã hội hiện nay ví dụ như khách hàng than phiền về chất lượng dịch vụ pháp lý yếu kém hay phí dịch vụ pháp lý của luật sư quá cao, luật sư bị khách hàng kiện ra tòa vì vi phạm thỏa thuận, luật sư vi phạm pháp luật, luật sư có quan hệ tình cảm không trong sáng với khách hàng.

Nghề luật sư rõ ràng là được báo chí, kênh truyền thông và mạng xã hội đặc biệt quan tầm cho nên một khi đã chọn nghề luật sư là nghề nghiệp của mình, luật sư cần chuẩn bị tâm lý chấp nhận một số hạn chế nhất định trong các hoạt động đời thường hằng ngày của mình và nhiều khi quyền tự do cá nhân của bạn cũng bị giới hạn trong một chừng mực nào đó.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý về Hợp đồng hôn nhân của Công ty Luật TNHH Everest

VI- NGHỀ LUẬT SƯ, LÚC LÊN ĐỈNH, LÚC DƯỚI VỰC SÂU 

Nếu muốn trở thành một luật sư chuyên nghiệp, đặc biệt là trở thành luật sư tranh tụng tại tòa án và trung tâm trọng tài, những chuẩn bị đối mặt với thực tế phũ phàng liệt kê dưới đây. Đó là:

Những lúc ở trên đỉnh cao danh vọng, đó là khi luật sư đại diện cho khách hàng tham gia tranh tụng cho các vụ kiện của khách hàng tại tòa án hay trung tâm trọng tài và giành chiến thắng trọn vẹn cho khách hàng. Có thể nói rằng, chính vào thời điểm đó luật sư sẽ một bước lên mây, được khách hàng khen ngợi và trả phí dịch vụ pháp lý hậu hĩnh theo thỏa thuận, luật sư còn có thể được khách hàng thưởng tiền thêm, lại vừa có cơ hội được khách hàng tin tưởng giao thêm các vụ việc pháp lý mới của họ hay sẽ được khách hàng giới thiệu những khách hàng mới. Trong một số vụ án đình đám, luật sư còn có thể được báo chí, các kênh truyền thông săn đón phỏng vấn, viết bài và rồi thì tiền tài, danh vọng từ đó sẽ lũ lượt đến. 

Thế nhưng, như là một lẽ tất yếu, không có một luật sư nào có thể “đánh đâu thắng đó” trong suốt thời gian hành nghề mấy chục năm của mình. Việc thắng hay thua trong các vụ kiện chính bản thân luật sư nhiều khi không thể kiểm soát được vì nó còn chịu sự chi phối của nhiêu yếu tố khác cả khách quan lẫn chủ quan trên thực tế. Khi đó, nếu khách hàng của bạn không thật sự thấu hiểu và thông cảm cho bạn thì cho dù họ biết rõ những bằng chứng mà họ cung cấp cho bạn quá yếu nên dẫu bạn có là một luật sư tài ba đến đâu đi chăng nữa và có cố gắng hết mức có thể thì cũng không thể làm thay đổi đáng kể vị trí pháp lý yếu thế của họ trong vụ kiện, bạn sẽ cảm thấy mình như bị rơi xuống vực sâu, phải lặng lẽ bước ra khỏi phòng xử án trong sự hờ hững, không thèm đếm xỉa của khách hàng.

Trong tình huống xấu hơn, một số khách hàng thậm chí còn muốn tránh mặt luật sư và không chịu trả hết phí dịch vụ pháp lý như đã thỏa thuận từ đầu chỉ với một lý do duy nhất là họ đã bị thua kiện chính vì bạn không phải là một luật sư giỏi. Do đó, là luật sư hãy chuẩn bị cho mình một tinh thần vững vàng để vực dậy sau mỗi lần bị một số khách hàng của mình đối xử như thế.

Xem thêm: Dịch vụ Luật sư bào chữa trong vụ án hình sự của Công ty Luật TNHH Everest

VII- NGHỀ LUẬT SƯ CÓ THỂ BỊ XEM LÀ 'MƯU SINH TRÊN NỖI ĐAU CỦA NGƯỜI KHÁC'

Nghề luật sư cũng giống như nghề bác sỹ cho nên hãy nói sơ qua về nghề bác sỹ. Bệnh nhân khi đến gặp bác sỹ để khám chữa bệnh thì phải trả tiền khám bệnh và chi phí mua thuốc điều trị cho bác sỹ. Điều này là lẽ đương nhiên nhưng trên thực tế mọi bệnh nhân không phải ai cũng có điều kiện chi trả các khoản chi phí như vậy.

Trong một số trường hợp, khi bệnh nhân gặp phải bệnh nan y chết người nhưng có hoàn cảnh khó khăn và lại không có mua bảo hiểm y tế, hay nếu có mua bảo hiểm nhưng bệnh của họ lại nằm ngoài danh mục các căn bệnh được bảo hiểm thì số tiền khám chữa bệnh thực sự là gánh nặng vô cùng lớn, xoáy sâu thêm nỗi đau của người bệnh. Nhiều bệnh nhân vì lý do đó mà có thể phải bán nhà, cầm cố tài sản có giá trị hay thậm chí là phải đi vay nóng bên ngoài để trả tiền cho bác sỹ. Tuy nhiên, trên thực tế người bệnh vẫn sẵn sàng làm điều đó với mong mỏi nhanh chóng được bác sỹ chữa khỏi bệnh để không còn chịu đau đớn về thể xác nữa. Vì thế, cho dù chi phí khám chữa bệnh có cao đến đâu thì bác sỹ vẫn luôn được bệnh nhân tôn trọng và được xem như là “ân nhân cứu rỗi” của họ.

Nghề luật sư cũng gần giống như nghề bác sỹ, khi khách hàng có bệnh, tức là khi họ vướng vào một vấn đề pháp lý nào đó, thì họ sẽ đến nhờ luật sư thăm khám và điều trị bệnh, tức là luật sư sẽ tư vấn và bảo vệ quyền lợi của họ trong vấn để pháp lý đó. Nếu gặp phải các vụ việc pháp lý có tính chất phức tạp, đòi hỏi luật sư phải bỏ ra rất nhiều thời gian, công sức cho công việc pháp lý đó thì phí dịch vụ tư vấn của luật sư cũng phải cao hơn mức bình thường để bù đắp cho khoảng thời gian và công sức mà luật sư đã bỏ ra. Điều này, xét trên một khía cạnh nào đó, cũng tạo thêm gánh nặng cho khách hàng, đặc biệt là khi khách hàng đang gặp khó khăn.

Bên cạnh đó, cũng không thể phủ nhận trên thực tế có một số ít luật sư đã lợi dụng những khó khăn pháp lý của khách hàng để giành lấy lợi ích cho bản thân. Theo đó, những luật sư này đã làm cho khách hàng càng bị tổn thương hơn qua việc tính phí dịch vụ pháp lý quá cao nhưng lại không hợp lý với tính chất vụ việc, hoặc ép khách hàng phải trả phí dịch vụ pháp lý theo phần trăm giá trị tranh chấp dựa trên mức độ thành công của họ cho vụ việc pháp lý của khách hàng. Điều này vô hình trung làm cho cộng đồng, xã hội chưa nhìn thấy được mục đích cao đẹp của nghề luật sư mà đã được cộng đồng, xã hội công nhận, và từ đó có cái nhìn chưa thật sự đúng về nghề này.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực hôn nhân gia đình của Công ty Luật TNHH Everest

VIII- LUẬT SƯ DỄ GẶP 'TAI NẠN NGHỀ NGHIỆP' 

Nghề nào cũng đều có lúc phải chịu tai nạn nghề nghiệp đi kèm với nghề đó và nghề luật sư cũng không phải là ngoại lệ. Thường thì sẽ ít gặp tai nạn nghề nghiệp hơn khi làm luật sư tư vấn. Nhưng nếu chọn làm luật sư tranh tụng thì nguy cơ tai nạn nghề nghiệp ngoài ý muốn thường sẽ xảy ra với luật sư. Khi làm tranh tụng, luật sư sẽ đại diện cho một trong các bên đối kháng trong một vụ tranh chấp nào đó, thực tế là nếu khách hàng đã nhờ luật sư đại diện bảo vệ quyền lợi của họ thì có nghĩa là các bên trong vụ việc tranh chấp đó đã đến một mức độ căng thẳng nào đó và tình huống giảng hòa giữa các bên làm các bên hài lòng thường khó xảy ra.

Với trách nhiệm của mình, luật sư phải hết sức cố gắng vận dụng các căn cứ của quy định của pháp luật để bảo vệ tối đa quyền lợi của khách hàng trong vụ tranh chấp. Khi cố gắng làm như vậy, nhiều khi luật sư lại làm cho bên tranh chấp với khách hàng, không hài lòng hoặc thậm chí là giận dữ. Nhiều khi họ không kìm chế được bản thân va có một số hành vi vi phạm pháp luật nào đó, ví dụ như nói xấu, phỉ báng luật sư trên các phương tiện truyền thông mạng xã hội, mắng chửi hay có lời lẽ đe dọa luật sư và gia đình họ. Trong một số trường hợp nghiêm trọng hơn, họ còn có thể trực tiếp hay gián tiếp thuê người phá hoại tài sản của gia đình bạn hay thậm chí là có hành vi gây thương tích cho bạn và người thân.

Do đó, đối với các vụ việc pháp lý có tính chất nghiêm trọng mà bạn nhận làm luật sư bảo vệ hoặc bào chữa cho khách hàng, khi cần gặp bên tranh chấp với khách hàng để thương lượng giải quyết tranh chấp, luật sư nên yêu cầu các bên tranh chấp gặp nhau tại văn phòng công ty luật hay tại văn phòng khách hàng. Nếu vì một lý do nào đó mà luật sư buộc phải đến địa điểm của bên tranh chấp kia hay một nơi nào khác do các bên lựa chọn hay khi ra tòa án hay trung tâm trọng tài, luật sư nên đi cùng với ít nhất một đồng nghiệp chung nhóm trong công ty luật.

Dù đã chuẩn bị như vậy nhưng nếu như vẫn chưa thật sự yên tâm, thì việc thuê dịch vụ bảo vệ do các công ty cung cấp dịch vụ bảo vệ chuyên nghiệp cung cấp có thể là một phương án hợp lý nhằm đảm bảo an toàn cho luật sư. Một lưu ý nữa, luật sư cần báo trước cho khách hàng biết về việc bạn phải sử dụng dịch vụ bảo vệ cho mục đích bảo đảm an ninh cho bạn để sau này bạn có thể yêu cầu khách hàng thanh toán lại phần chi phí mà bạn đã trả trước cho công ty cung cấp dịch vụ bảo vệ.

Một tai nạn nghề nghiệp khác cũng có thể gặp, đó là khi khách hàng cố tình không thanh toán phí dịch vụ pháp lý cho công ty luật. Trong đa số các trường hợp, vì nhiều lý do khách nhau chẳng hạn như tôn trọng luật sư hoặc ngại gây xung đột với luật sư cho nên khách hàng thường sẽ cố gắng thanh toán đầy đủ phí dịch vụ pháp lý của bạn đúng hạn, nhưng không phải lúc nào bạn cũng được may mắn như thế. Trên thực tế, có không ít trường hợp vì tiếc tiền mà khách hàng lại cố tình chây lì không muốn trả phí dịch vụ pháp lý cho bạn cho dù họ đã thắng kiện và có giao kết hợp đồng dịch vụ pháp lý đàng hoàng với bạn.

Trong những tình huống như vậy, cho dù đã tốn thời gian, công sức và tiền bạc để theo đuổi vụ kiện cho khách hàng trong một thời gian dài nhưng sau khi khách hàng thắng kiện, luật sư lại phải tiếp tục tốn thêm không ít thời gian, công sức và tiền bạc của bạn để đưa chính khách hàng đó ra tòa hay trung tâm trọng tài có thẩm quyền để nhờ phân xử thắng thua trong hợp đổng dịch vụ pháp lý giữa bạn và khách hàng đó và rồi nếu như thắng họ thi bạn lại phải tiếp tục làm việc với cơ quan thi hành án có thẩm quyền để nhờ họ buộc khách hàng đó phải trả tiền cho bạn.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý về thừa kế của Công ty Luật TNHH Everest

Luật sư Phạm Ngọc Minh - Giám đốc điều hành của Công ty Luật TNHH Everest, tổng hợp (tham khảo: "Hướng dẫn khởi nghiệp với nghề Luật sư" của Luật sư Nguyễn Hữu Phước và một số nguồn khác).