Khái niệm pháp luật thuế giá trị gia tăng

Thuế giá trị gia tăng là một chủ đề được nhiều người và doanh nghiệp quan tâm. Vậy các bạn hiểu thế nào về pháp luật thuế giá trị gia tăng. Luật Everest sẽ đưa đến cho các bạn bài đọc hôm nay để hiểu rõ các vấn đề xoay quanh thuế giá trị gia tăng giúp các bạn có thêm kiến thức pháp lý

Khái niệm VAT

VAT là một loại thuế tiêu thụ đặc biệt nhằm mục đích huy động  một phần thu nhập của người nộp thuế  để mua hàng hóa hoặc nhận dịch vụ. 

Điều 2 Luật thuế giá trị gia tăng năm 2008 đã nêu rõ quy định: “Thuế giá trị gia tăng là thuế thu trên phần giá trị tăng thêm của hàng hoá dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng”. Về bản chất, VAT là một loại thuế gián thu. Các nhà sản xuất, kinh doanh và cung cấp dịch vụ là người nộp thuế, nhưng người tiêu dùng  thực sự là người chịu thuế đối với giá  hàng hóa và dịch vụ. Điều này giúp  quản lý và thu thập giá trị đánh thuế để khỏi phải suy nghĩ nhiều về  thuế. Ngoài ra, thuế VAT cũng có thể ảnh hưởng đến sức mua của công chúng do phần thuế này đã được tính vào giá bán hàng hóa và dịch vụ cho người tiêu dùng. 

Những phân tích này cho thấy rằng khi áp dụng thuế bán hàng ở một quốc gia, cần phải cân nhắc đến sự thuận tiện và các yếu tố ảnh hưởng đến nền kinh tế của loại thuế này. 

Việc thực hiện VAT, có thể ảnh hưởng đến mức độ lạm phát trong trường hợp có vấn đề về tiêu dùng. Thuế giá trị gia tăng có thể ảnh hưởng đến sức tiêu dùng của công chúng. Giá trị gia tăng tạo nên giá bán (giá thanh toán), sức tiêu dùng của công chúng phụ thuộc vào tỷ lệ giữa thu nhập và giá cả hàng hóa và dịch vụ Tỷ lệ giá - thu nhập. Thu nhập  chịu thuế càng cao thì khả năng càng  giảm tiêu dùng của công chúng. 

Việc phân tích yếu tố này giúp nhà lập pháp tìm ra phương án tối ưu cho cơ cấu sản xuất và tiêu dùng trong từng thời kỳ cụ thể. Từ quan điểm thuế, tất nhiên, với các chỉ số giá cả. Ngoài ra còn có một mối quan hệ nhất định, số  thuế GTGT bổ sung vào giá bán làm thay đổi chỉ số giá, lạm phát trong các kỳ thay đổi thuế. Xác định mối quan hệ giữa thuế này và chỉ số giá cả. Về giá cả và lạm phát, điều quan trọng là cơ quan lập pháp phải quyết định một chính sách thuế suất phù hợp trong những giai đoạn nhất định để đảm bảo rằng việc áp dụng thuế GTGT không gây ra bất ổn lớn cho công chúng. Việc áp dụng thuế GTGT ở Pháp được đánh giá đạt yêu cầu nhờ vào chính sách thuế suất hợp lý trong giai đoạn cụ thể. 

Tìm hiểu thêm về: Dịch vụ pháp chế doanh nghiệp

Định nghĩa pháp luật thuế

Trên thế giới, việc thực thi VAT không hề dễ dàng. Nhiều nước phát triển  vẫn chưa ban hành luật thuế GTGT vì nhiều lý do khác. Hợp chủng quốc Hoa Kỳ là một đại diện. Một số quốc gia đã thông qua luật thuế bán hàng nhưng có nội dung thuế đánh vào việc tạo ra giá trị mới, chẳng hạn như Cộng hòa Liên bang Đức, Phần Lan, Áo. Một số quốc gia như Singapore, Canada, New Zealand đã ban hành Thuế hàng hóa và dịch vụ (GST) với quan điểm  rằng việc ban hành luật thuế GTGT sẽ không phù hợp khi xem xét mức nhập khẩu. Hoặc, trong trường hợp của Hungary, thay thế luật thuế đường bộ cũ (có nội dung đánh thuế theo giá hàng hóa) bằng luật thuế đường bộ mới (có nội dung đánh thuế theo giá trị  gia tăng). Các nước cho thấy cần  lựa chọn thời điểm, cân nhắc tên gọi của luật thuế và các quy định cụ thể để không gây  xáo trộn trong đời  sống kinh tế, xã hội. 

Pháp luật thuế giá trị gia tăng là tổng họp các quỵ phạm pháp luật do Nhà nước ban hành điều chỉnh các quan hệ phát sinh trong quá trình đăng kí, kê khai, nộp thuế, quản lí và quyết toán thuế giá trị gia tăng

Ở Việt Nam, Luật thuế giá trị gia tăng thay thế Luật thuế doanh thu được ban hành và áp dụng từ năm 1990 đến 1998, xuất phát từ một số lí do cơ bản:

• Trước hết, việc áp dụng Đạo luật thuế GTGT đã giải quyết được tình trạng  chồng chéo các loại thuế ở tất cả các khâu  lưu thông hàng hóa.
• Thứ hai, việc áp dụng luật thuế doanh thu với quy định thống nhất về thuế suất đảm bảo  mức độ  đơn giản và  trung lập về thuế tương đối.
• Thứ ba, Luật thuế giá trị gia tăng với các điều kiện và phương pháp tính thuế không  chỉ tạo nguồn thu ổn định cho ngân sách, đảm bảo nghĩa vụ bình đẳng  của người nộp thuế mà còn là biện pháp chống gian lận, trốn  thuế ở tất cả các khâu sản xuất và vận động của  hàng hóa. 

Pháp luật thuế giá trị gia tăng có hai đặc điểm cơ bản:

• Thứ nhất, pháp luật thuế giá trị gia tăng có tác động trong phạm vi rộng, đến tất cả đối tượng trong xã hội. Xuất phát từ nội dung được pháp luật điều chỉnh cho thấy pháp luật thuế giá trị gia tăng áp dụng đối với mọi đối tượng có thu nhập, sử dụng một phần thu nhập phục vụ đời sống. Phạm vi áp dụng pháp luật thuế giá trị gia tăng có tính phổ biến so với pháp luật thuế tiêu dùng khác.
• Thứ hai, pháp luật thuế giá trị gia tăng chỉ có thể được ban hành khi các điều kiện áp dụng đạt đến mức độ nhất định. Những điều kiện chủ yếu ở đây là các tiêu chuẩn về kế toán, chế độ chứng từ hoá đơn và khả năng quản lí của chính các cơ quan tham gia quản lí, thu thuế giá trị gia tăng. Điều này lí giải việc ban hành Luật thuế giá trị gia tăng ở một quốc gia cần phải được xem xét đến nhiều yếu tố; một số trường hợp, việc ban hành Luật thuế giá trị gia tăng kèm theo đó là khoảng thời gian dài, đủ hội tụ điều kiện áp dụng.

Đạo luật VAT quy định rằng chủ sở hữu phải tuân theo luật VAT, các quyền và nghĩa vụ đối với từng loại đối tượng. Căn cứ pháp lý để xác định số thuế GTGT phải nộp và các quy định về thủ tục để đảm bảo doanh nghiệp thực hiện  nghĩa vụ của mình. 

Tìm hiểu thêm về: Dịch vụ thư ký pháp lý

Yêu cầu đối với pháp luật thuế giá trị gia tăng

Ban hành Luật thuế giá trị gia tăng được coi là bước đột phá trong quá trình cải cách, hoàn thiện hệ thống pháp luật thuế. Để đảm bảo tính hiệu quả, pháp luật thuế giá trị gia tăng cần đáp ứng một số yêu cầu sau:
+ Đảm bảo tính nhất quán, ổn định và  khả năng tồn tại. Thuế GTGT là một loại thuế phức tạp, các vấn đề  liên quan đến thuế GTGT được điều chỉnh trong nhiều văn bản pháp luật, có hiệu lực pháp lý khác nhau, mức độ điều chỉnh trực tiếp hoặc gián tiếp khác nhau. Tất cả những khác biệt này  có thể chỉ khác nhau về thứ tự áp dụng, nhưng bạn cần phải nhất quán về nội dung; phù hợp với thực tế đời sống kinh  tế, với sự ổn định tạo niềm tin cho doanh nghiệp.
+ Đảm bảo tính đơn giản trong quá trình áp dụng. Tính đơn giản thể hiện ở nhiều khía cạnh khác nhau
+ Đơn giản về cách hiểu, áp dụng đối với cơ quan quản lí, thu thuế;
+ Đơn giản về cách hiểu, tuân thủ đối với đối tượng nộp thuế giá trị gia tăng;

+ Đơn giản về trình tự thủ tục trong suốt quá trình quản lí và chịu sự quản lí về thuế giá trị gia tăng.

Hệ thống pháp luật thuế giá trị gia tăng cần hướng tới người nộp thuế. Thể hiện yêu cầu này, những quy định về việc kê khai, nộp thuế phải thể hiện sự tôn trọng người nộp thuế: tối đa hoá cơ hội tự kê khai, tự nộp thuế của đối tượng nộp thuế. Bên cạnh đó, đối với trường hợp vi phạm, quy định các chế tài thực sự nghiêm khắc: bao gồm chế tài hành chính với mức phạt cao; chế tài hình sự áp dụng đối với nhiều loại hành vi vi phạm khác nhau.

Tìm hiểu thêm về: Trợ lý pháp lý

Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest:

Bài viết trong lĩnh vực nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.