Tổng quan Luật đầu tư trong hệ thống pháp luật Việt Nam

Đầu tư đang là một trong những lĩnh vực được quan tâm hàng đàu ở Việt Nam cũng như quốc tế. Có rất nhiều nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào thị trường Việt Nam cũng như có rất nhiều nhà đầu tư Việt Nam thành công với lĩnh vực này. Tuy nhiên, đây cũng là lĩnh vực rất dễ gây ra những tranh chấp khó giải quyết. Những quy định trong Luật đầu tư là cơ sở nền tảng để giải quyết những vấn đề phát sinh ấy. Vậy luật đầu tư Việt Nam có gì đáng lưu ý? Có những đặc điểm gì nổi bật so với hệ thống pháp luật chung ở Việt Nam. Một số vấn đề tổng quan Luật đầu tư trong hệ thống pháp luật Việt Nam mà bạn nên lưu ý.

Khái niệm về Luật đầu tư

Tại Việt Nam, pháp luật về đầu tư ra đời khá muộn ngay cả khi so sánh với các nước đang phát triển ở cùng khu vực Đông Nam Á. Luật Đầu tư chung của Việt Nam được ban hành lần đầu tiên vào năm 2005. Luật Đầu tư năm 2005 cùng với Luật Doanh nghiệp năm 2005 được Quốc hội thông qua và có hiệu lực thi hành vào ngày 1/7/2006 đã đánh dấu mốc đặc biệt trong sự phát triển phát Luật Đầu tư và doanh nghiệp. Lần đầu tiên sau gần 20 năm thực hiện đường lối đổi mới, Việt Nam có một khung pháp luật về đầu tư, doanh nghiệp được áp dụng thống nhất cho tất cả các nhà đầu tư và doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế.

Điểm nổi bật của Luật Đầu tư 2005 là các quy định thông thoáng về quy trình, thủ tục thực hiện dự án đầu tư. Theo đó, Luật đã áp dụng phổ biến chế độ đăng ký đầu tư, bãi bỏ hàng loạt các quy định mang tính chất xin – cho, kiểm duyệt đối với nhà đầu tư; chuyển thủ tục quản lý hoạt động của dự án đầu tư từ cơ chế tiền kiểm sang cơ chế hậu kiểm

Và theo quy định cập nhật mới nhất là Luật Đầu tư 2020, Luật đầu tư là hệ thống các quy phạm pháp luật do nhà nước ban hành hoặc thừa nhận, điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình tổ chức thực hiện và quản lý hoạt động đầu tư kinh doanh.

Xem thêm: Dịch vụ pháp chế doanh nghiệp

Đối tượng điều chỉnh của luật đầu tư

Đối tượng điều chỉnh của luật đầu tư là các Quan hệ pháp luật đầu tư là các quan hệ xã hội phát sinh giữa các chủ thể trong quá trình thực hiện các hoạt động đầu tư và được điều chỉnh bởi luật đầu tư. Trong điều kiện kinh tế thị trường, các quan hệ đầu tư ngày càng phong phú, đa dạng về nội dung, hình thức cũng như thành phần chủ thể. Sữa vào nội dung và chủ thể của quan hệ pháp luật đầu tư, có thể chia quan hệ pháp luật đầu tư thành hai nhóm chủ yếu là:

Thứ nhất, quan hệ pháp luật đầu tư phát sinh giữa nhà đầu tư trong quá trình tổ chức thực hiện hoạt động đầu tư quan hệ pháp luật đầu tư theo chiều ngang

Quan hệ pháp luật đầu tư giữa các nhà đầu tư là đối tượng điều chỉnh chủ yếu của luật đầu tư. Nhóm quan hệ đầu tư lại có những đặc điểm pháp lý cơ bản sau:

– Phát sinh trực tiếp trong quá trình thực hiện hoạt động đầu tư của các nhà đầu tư;

– Chủ thể là các nhà đầu tư có tư cách chủ thể pháp lý độc lập, bình đẳng với nhau;

– Về nội dung, các quan hệ đầu tư là quan hệ tài sản; quyền và nghĩa vụ của các bên luôn gắn liền với đối tượng là các nguồn lực đầu tư;

– Về hình thức pháp lý, các quan hệ đầu tư được thực hiện thông qua hình thức pháp lý chủ yếu là hợp đồng giao kết giữa các nhà đầu tư hoặc điều lệ của doanh nghiệp.

Thứ hai, quan hệ pháp luật đầu tư phát sinh giữa các nhà đầu tư với cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo chiều dọc

Nhóm quan hệ đầu tư lại phát sinh trong quá trình thực hiện chức năng quản lý của nhà đầu tư đối với hoạt động đầu tư quan hệ pháp luật đầu tư theo chiều dọc. Quan hệ pháp luật đầu tư theo chiều dọc có những đặc điểm pháp lý cơ bản sau:

– Phát sinh trong quá trình thực hiện hoạt động quản lý nhà nước về đầu tư,

– Về chủ thể, nhóm quan hệ này luôn tồn tại hai nhóm chủ thể có vị trí pháp lý khác nhau không bình đẳng: một bên là cơ quan quản lý nhà nước về đầu tư; một bên là các nhà đầu tư;

– Cơ sở pháp lý làm phát sinh nhóm quan hệ này là các văn bản quản lý do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành.

Tìm hiểu thêm: Trợ lý pháp lý

Phương pháp điều chỉnh của luật đầu tư

Phương pháp dân sự

Với tính chất về chủ thể, các quan hệ đầu tư theo chiều ngang được điều chỉnh chủ yếu bằng phương pháp của luật đầu tư – phương pháp dân sự. Theo phương pháp này, luật đầu tư tạo cho các nhà đầu tư khả năng và điều kiện để tự do sáng tạo và thỏa thuận. Việc sử dụng hay không đến mức nào của sự tự do và bình đẳng sẽ phụ thuộc vào ý chí riêng của từng chủ thể quan hệ pháp luật đầu tư. Việc mua nhà đầu tư ký quyết định đầu tư hay không? Mức vốn bao nhiêu? Có ký hợp đồng với một đối tác nào đó hay không và nội dung ra sao? Đều do họ tự quyết định với phương pháp điều chỉnh của luật đầu tư, những thỏa thuận hợp pháp giữa các nhà đầu tư với nhau sẽ trở thành luật riêng, ràng buộc các chủ thể của quan hệ đầu tư. Một nhà đầu tư quyết định thành lập một doanh nghiệp thì mọi quyết định phát sinh từ việc đầu tư sẽ được áp dụng đối với nhà đầu tư đó; một nhà đầu tư đã Tự do thỏa thuận và ký kết một hợp đồng nào đó thì toàn bộ nội dung đã cam kết ở Pháp sẽ trở thành bắt buộc đối với nhà đầu tư và không ai khác ngoài các bên tham gia hợp đồng được tự do sửa đổi, bổ sung hãy giải thích nội dung của hợp đồng.

Phương pháp hành chính

Với tính chất nội dung và chủ thể của quan hệ pháp luật đầu tư theo chiều dọc, luật đầu tư cần thiết phải sử dụng cả phương pháp điều chỉnh của luật công – phương pháp hành chính. Trong điều kiện xây dựng nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa, luôn đòi hỏi nhà nước phải có những điều tiết, định hướng và khuyến khích phát triển đầu tư và trong chừng mực như vậy, những quan hệ đầu tư theo chiều dọc khó có thể được điều chỉnh bằng phương pháp dân sự. Với sự can thiệp của công quyền vào hoạt động đầu tư, dù mức độ và hình thức nào, cũng đều được điều chỉnh bằng phương pháp hành chính. Không thể có sự thỏa thuận giữa nhà đầu tư với cơ quan quản lý nhà nước về việc cấp giấy chứng nhận hay điều kiện đầu tư, về xử lý vi phạm pháp luật trong đầu tư. Ba với sự can thiệp của công quyền vào hoạt động đầu tư, dù mức độ và hình thức nào, cũng đều được điều chỉnh bằng phương pháp hành chính. Không thể có sự thỏa thuận giữa nhà đầu tư với cơ quan quản lý nhà nước về việc cấp giấy chứng nhận hay điều kiện đầu tư, về xử lý vi phạm pháp luật trong đầu tư… khi điều chỉnh các quan hệ đầu tư bằng phương pháp hành chính, luật đầu tư được gọi là một lĩnh vực pháp luật công mà theo đó, giữa các chủ thể của quan hệ pháp luật không có sự bình đẳng, không được tự do thỏa thuận về nội dung cũng như hình thức của quan hệ pháp luật đã được pháp luật ghi nhận và mô tả.

Xem thêm: Dịch vụ thư ký pháp lý

Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest:

Bài viết trong lĩnh vực nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết

Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 024 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.