Thỏa ước lao động tập thể - Cầu nối hài hòa lợi ích

1- Sự cần thiết của thỏa ước lao động tập thể

Thỏa ước lao động tập thể đã trở thành một công cụ pháp lý quan trọng, được quy định rõ ràng trong Bộ luật Lao động năm 2019 của Việt Nam với mục tiêu chính nhằm:

[a] Cân bằng quyền lực

Để đảm bảo sự cân bằng quyền lợi giữa người lao động và người sử dụng lao động thì thỏa ước lao động tập thể đã ra đời với nhiệm vụ trở thành một công cụ để hài hòa lợi ích giữa các bên do: (i) Trong quan hệ lao động, người sử dụng lao động thường có vị thế mạnh hơn so với người lao động; (ii) Thỏa ước lao động tập thể tạo ra một cơ chế thương lượng tập thể, giúp người lao động thông qua tổ chức đại diện của mình (thường là công đoàn) để đàm phán với người sử dụng lao động; (iii) Điều này giúp cân bằng quyền lực, đảm bảo rằng tiếng nói của người lao động được lắng nghe và quyền lợi của họ được bảo vệ.

[b] Cụ thể hóa và nâng cao quyền lợi người lao động

Từ chính tình hình sử dụng lao động thực tế, các quy định của pháp luật hiện hành được xây dựng như: (i) Bộ luật Lao động chỉ đưa ra các quy định khung về quyền và nghĩa vụ của người lao động; (ii) Thỏa ước lao động tập thể giúp cụ thể hóa các quy định này, đồng thời có thể đưa ra các điều khoản có lợi hơn cho người lao động so với quy định của pháp luật (Ví dụ: thỏa ước lao động tập thể có thể quy định về mức lương tối thiểu cao hơn mức lương tối thiểu vùng, hoặc các chế độ phúc lợi bổ sung như bảo hiểm sức khỏe, trợ cấp nhà ở,…).

[c] Xây dựng quan hệ lao động hài hòa

Mục tiêu rõ nét nhất khi áp dụng thỏa ước lao động tập thể chính là hài hòa quan hệ lao động giữa người sử dụng lao động và người lao động, cụ thể: (i) Thỏa ước lao động tập thể là kết quả của quá trình thương lượng, đối thoại giữa người lao động và người sử dụng lao động; (ii) Điều này giúp xây dựng một môi trường làm việc dân chủ, cởi mở, giảm thiểu xung đột và tranh chấp lao động; (iii) Khi người lao động cảm thấy quyền lợi của mình được đảm bảo, họ sẽ có động lực làm việc cao hơn, góp phần nâng cao năng suất và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp.

[d] Phòng ngừa tranh chấp lao động

Bên cạnh các lợi ích nêu trên, việc giảm thiểu các tranh chấp lao động cũng là một trong những lợi ích quan trọng: (i) Thỏa ước lao động tập thể quy định rõ ràng về các điều kiện lao động, quyền và nghĩa vụ của các bên, giúp hạn chế các tranh chấp phát sinh do sự không rõ ràng hoặc không thống nhất về các vấn đề này; (ii) Khi có tranh chấp xảy ra, thỏa ước lao động tập thể là căn cứ quan trọng để giải quyết tranh chấp một cách hòa bình và hợp pháp.

[e] Nâng cao vai trò của tổ chức công đoàn

Từ quy định của Bộ luật Lao động 2019, có thể thấy rằng: (i) Thỏa ước lao động tập thể là một trong những chức năng quan trọng của tổ chức công đoàn; (ii) Thông qua việc thương lượng và ký kết thỏa ước lao động tập thể, công đoàn thể hiện vai trò là người đại diện và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động; (iii) Điều này góp phần nâng cao uy tín và sức mạnh của tổ chức công đoàn.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực lao động của Công ty Luật TNHH Everest

2- Nội dung của thỏa ước lao động tập thể theo Bộ luật Lao động 2019

Theo Bộ luật Lao động 2019, nội dung của thỏa ước lao động tập thể bao gồm các điều khoản về điều kiện lao động và quan hệ lao động tập thể mà hai bên đã thỏa thuận. Cụ thể:

[a] Việc làm và đảm bảo việc làm

Về vấn đề việc làm và đảm bảo việc làm gồm: (i) Quy định về tuyển dụng, sử dụng lao động, đào tạo nghề, nâng cao trình độ tay nghề; (ii) Các biện pháp đảm bảo việc làm cho người lao động trong trường hợp thay đổi cơ cấu, công nghệ, hoặc khi doanh nghiệp gặp khó khăn.

[b] Thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi

Về vấn đề thời giờ làm việc và thời gian nghỉ ngơi gồm: (i) Quy định cụ thể về thời giờ làm việc bình thường, làm thêm giờ, nghỉ ca, nghỉ lễ, nghỉ phép; (ii) Các chế độ nghỉ ngơi đặc biệt cho lao động nữ, lao động chưa thành niên, lao động cao tuổi.

[c] Tiền lương, tiền thưởng, phụ cấp lương

Về vấn đề tiền lương, tiền thưởng, phụ cấp lương gồm: (i) Quy định về thang lương, bảng lương, định mức lao động; (ii) Các hình thức trả lương, kỳ hạn trả lương; (iii) Các khoản tiền thưởng, phụ cấp, trợ cấp.

[d] An toàn lao động, vệ sinh lao động

Về vấn đề an toàn lao động, vệ sinh lao động gồm: (i) Các biện pháp đảm bảo an toàn, vệ sinh lao động tại nơi làm việc; (ii) Trang bị phương tiện bảo hộ lao động; (iii) Chế độ bồi dưỡng bằng hiện vật cho người lao động làm việc trong môi trường độc hại.

[e] Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp

Về vấn đề bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp gồm: (i) Các quy định về việc tham gia và hưởng các chế độ bảo hiểm; (ii) Các chế độ phúc lợi bổ sung (nếu có).

[f] Các điều kiện khác

Một số vấn đề khác như: (i) Quy định về nội quy lao động, kỷ luật lao động, trách nhiệm vật chất; (ii) Việc thành lập và hoạt động của tổ chức công đoàn; (iii) Cơ chế giải quyết tranh chấp lao động.

Xem thêm: Dịch vụ luật sư riêng của Công ty Luật TNHH Everest

3- Quy trình thương lượng và ký kết thỏa ước lao động tập thể

[a] Thương lượng tập thể

Với hoạt động thương lượng tập thể: (i) Đại diện của tập thể người lao động (thường là công đoàn) và người sử dụng lao động tiến hành thương lượng về các nội dung của thỏa ước lao động tập thể; (ii) Quá trình thương lượng phải dựa trên nguyên tắc tự nguyện, thiện chí, bình đẳng, công khai và minh bạch.

[b] Soạn thảo thỏa ước lao động tập thể

Sau khi đạt được thỏa thuận, hai bên tiến hành soạn thảo văn bản thỏa ước lao động tập thể, văn bản thỏa ước lao động tập thể phải được lập thành văn bản và có chữ ký của đại diện các bên.

[c] Lấy ý kiến và ký kết thỏa ước lao động tập thể

Dự thảo thỏa ước lao động tập thể phải được lấy ý kiến của toàn thể người lao động trong doanh nghiệp, nếu được đa số người lao động đồng ý thì đại diện các bên tiến hành ký kết thỏa ước lao động tập thể.

[d] Gửi thỏa ước lao động tập thể cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền

Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày ký kết, người sử dụng lao động phải gửi thỏa ước lao động tập thể cho cơ quan chuyên môn về lao động thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh để theo dõi và giám sát việc thực hiện.

Xem thêm: Dịch vụ luật sư hợp đồng của Công ty Luật TNHH Everest

4- Hiệu lực và thực hiện thỏa ước lao động tập thể

[a] Hiệu lực

Thỏa ước lao động tập thể có hiệu lực từ ngày do các bên thỏa thuận và được ghi trong thỏa ước lao động tập thể, trường hợp các bên không thỏa thuận ngày có hiệu lực thì thỏa ước lao động tập thể có hiệu lực kể từ ngày ký kết.

[b] Thực hiện

Về vấn đề thực hiện thỏa ước lao động tập thể cần lưu ý rằng: (i) Người sử dụng lao động và người lao động có nghĩa vụ thực hiện đầy đủ các điều khoản của thỏa ước lao động tập thể; (ii) Tổ chức công đoàn có trách nhiệm giám sát việc thực hiện thỏa ước lao động tập thể.

[c] Sửa đổi, bổ sung

Khi các bên có nhu cầu sửa đổi, bổ sung thỏa ước lao động tập thể thì: (i) Có thể được sửa đổi, bổ sung theo thỏa thuận của các bên; (ii) Việc sửa đổi, bổ sung phải tuân theo quy trình thương lượng và ký kết thỏa ước lao động tập thể.

[d] Vô hiệu

Cơ quan có thẩm quyền có quyền tuyên bố thỏa ước lao động tập thể bị vô hiệu toàn bộ hoặc một phần khi có nội dung trái với quy định của pháp luật.

Xem thêm: Về Công ty Luật TNHH Everest

5- Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

[a] Bài viết Thỏa ước lao động tập thể - Cầu nối hài hòa lợi ích được chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

[b] Bài viết Thỏa ước lao động tập thể - Cầu nối hài hòa lợi ích có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý, hoặc thuê luật sư tư vấn cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.